Start van de strafzaak inzake MH17 op 9 maart 2020

Het Openbaar Ministerie heeft medio 2019 bekendgemaakt dat zij vier verdachten wil vervolgen voor de MH17-ramp. Hierop is een Rechtsbijstandsteam (RBT) opgericht om alle nabestaanden juridische hulp te verlenen. Het RBT bestaat uit negen Nederlandse advocaten. Maya Spetter is zowel één van de leden van het opgerichte RBT als van het Kernteam MH17. 

Maandag 9 maart 2020 is bij de rechtbank Den Haag, locatie Schiphol, de strafzaak tegen de eerste vier verdachten uit Rusland en Oekraïne begonnen. Naar verwachting zal het strafproces lange tijd in beslag nemen. De rechtbank heeft tot in het voorjaar van 2021 een groot aantal zittingsdagen gereserveerd voor het proces. De verdachten worden vervolgd voor het neerhalen van vlucht MH17 en de moord op alle 298 inzittenden en het laten verongelukken van het vliegtuig.

De eerste zittingsdag was inventariserend van aard. Er is gekeken naar wie is er verschenen, of zij goed zijn opgeroepen. Maar ook; hoe ziet het dossier er uit? Is het dossier compleet of komt er nog iets bij en heeft de verdediging nog wensen? De voorzitter heeft de positie van de nabestaanden geschetst. In de afgelopen jaren is de positie van nabestaanden in het strafrecht versterkt.

In de strafzaak hebben de nabestaanden van de slachtoffers belangrijke rechten. Zij hebben recht op informatie over de voortgang van het stafproces en kennisneming van het dossier. Daarnaast hebben zij recht op uitoefening van het spreekrecht. Het spreekrecht is het recht voor slachtoffers of nabestaanden om tijdens een strafrechtelijke procedure een verklaring af te leggen. De Rechtbank zal zittingsruimte reserveren voor de nabestaanden die gebruik willen maken van het spreekrecht.

Er kan ter zitting worden gesproken. De slachtoffers van de nabestaanden krijgen de mogelijkheid om te vertellen wat de impact is geweest van de MH17-ramp. Op deze manier kunnen zij de ernstige gebeurtenis een emotionele plek geven. Hiernaast bestaat ook de mogelijkheid tot een schriftelijke slachtofferverklaring. In sommige gevallen kiest een nabestaande er bewust voor om zijn verklaring niet mondeling aan de rechtbank bekend te maken.

Tot slot kunnen nabestaanden een vordering tot schadevergoeding indienen tijdens het strafproces. Hiervoor is vereist dat het gaat om schade die in rechtstreeks verband staat met het handelen van de verdachte. Alleen de nabestaanden die geen (volledige) schadevergoeding hebben gekregen, kunnen een schadevergoedingsvordering indienen tijdens het MH17-strafproces.